Elektrikli Araba Almadan Önce Bilmeniz Gerekenler

Seyahat ve ulaşımın geleceği kuşkusuz elektrikli arabalardır. Dünya’nın her yerinde istisnasız olarak tüm devletler ve devlet kurumları, karbon emisyonu sınırlamasına dair düzenlemeleri hayata geçiriyor. Ayrıca emisyon değerlerindeki sıfıra yaklaşama oranlarına destek veriyor. Aslında elektrikli arabaların tarihi 2000’li yıllara değiş 1800’lü yıllara kadar gidiyor fakat o zamandan bu güne kadar çok başarılı olmadıkları aşikâr. Bu gün ise şartlar sadece emisyon kaygısıyla değişmedi. Teknolojinin imkânları da oldukça ileri seviyelerde sonuçlara ulaşılmasını sağlıyor. Bir elektrikli araba almayı düşünenler; daha önce hiçbir fikirleri olmayanlar için bir takım ön bilgiler yararlı olacaktır.

Elektrikli Arabalar Nasıl Çalışıyor?

EV otomobillerde ilk farklılık yakıt deposu yerine batarya ve pil setlerinin olmasıdır. Normal akülerden farklı olan bu donanımlar, motorun çalışması için enerji depolamaya yarar ve uygun olan her elektrik kaynağından şarj edilebilirler. Elektrikli arabalarda klasik motorlarda olan aktara organları ya da egzoz yoktur. Bu durum elektrikli arabaların sessiz, pürüzsüz, daha az sorun çıkartan ve çevre dostu olmalarını sağlar. Bataryalarının ve aracın kapasitesiyle orantılı olarak, 400 km’lere varan menzili bir kutu meyve suyu fiyatına gitmek mümkün olabilir. Benzinli motoru olan arabalar, menzil kaygısı duymadan sonsuz mesafelere; yakıt ikmaliyle birlikte gidilebilmesini sağlar ancak, EV’ler günlük ihtiyaçlar için yeter ve artar. Yapılan etkili araştırmalarda kişisel otomobiller ile yapılan yolculukların % 90’ü 40 km, % 56’sı ise 8-10 km’den daha az menzillerde. Ev, okul, alışveriş, piknik, iş, vesaire.

Elektrikli Arabaların Farklılıkları

Elektrikli arabalar temelde 3 farklı tipte motor teknolojisi ile hareket ederler.

Geleneksel Hybrid; Hem benzin-motorin hem de elektrikli motorlara sahiptir. İlk motor elektrikli olandır ve sürücü bataryaların zayıflamasıyla birlikte organik motorunu kullanır. Akülerinin şarj soketi yoktur ve sürüş anındaki fren ve diğer sürtünme etkileriyle aküleri kendi kendine şarj edilir.

Plug-in Hibrit; Bu teknolojiye sahip arabalar birbirinden bağımsız iki motora sahiptir. Elektrikli motorun prizden şarja ihtiyacı vardır ve gereksinimler doğrultusunda sürüş anında organik yakıtlı motora geçilebilir. Düşük hızlarda şehir için seyahatlerde oldukça ideal bir teknolojidir.

EV ya da Saf elektrikli arabalarda sadece elektrik motoru bulunur. Yüksek teknoloji barındıran modellerin devasa akü setleri vardır. Şarja ihtiyaç duyan modellerin bir takım yenilikler ile geleneksel hybrid arabalarda olduğu kendi kendine şarj olanakları ise menzil artışı sağlanabilir.

Elektrikli Araba Nasıl Şarj Edilir?

Aslında Ev’lerin şarj işlemi aynen cep telefonlarıyla aynıdır. Duvar prizi ya da uygun teknolojiye sahip şarj istasyonlarından şarj edilebilirler. Buradaki ince nüans şarj süresidir. Piyasada 3 saatten 5 saate kadar farklı sürelerde tam şarj olabilen batarya setleri mevcuttur. Gelecek ise hızlı şarj sistemleri ve kablosuz şarj sistemleriyle donatılmış olacak.

Elektrikli Arabaların Yararları Nelerdir?

Elektrikli araba almak konusunda karasızlık yaşayanlara; benzer teknolojilere sahip klasik motor teknolojilerini barındıran modellere göre daha ucuz olduğu hatırlatırlı. Ayrıca yakıt masraflarının hayallerdekinden daha uygun olacağı da unutulmamalı. Gerçek anlamda çerce dostudurlar. Sıfır karbon emisyonu ile karbon ayak izini ortadan kaldırırlar. Verimlilik konusunda eski teknolojilere göre % 90 etkilidirler, zira tüketilen enerjinin tamamını harekete harcarlar. Bir kıyaslama için; benzili motorlar tükettikleri enerjinin sadece %30’unu hareket için harcarlar. Diğer enerji ısı, gürültü ve atık olarak çevreye salınır.

EV için Mevcut Piyasa ve Gelecek

Elektrikli motorlara sahip arabalar ile yeni bir çağa girmenin eşiğindeyiz. Yakın gelecekte her konuda destek için alt yapı ve yasal gelişimler yaygınlaşıyor. Üretim maliyetleri, hızlı şarj ve menzil arttırmak için çok sayıda strateji geliştiriliyor. Ev’lerin geleceğinde çok daha farklı gelişmeler yaşanacak ve fiyatlarındaki düşüş ile yollarda daha sık görülmeye başlanacak.

Elektrikli Araba Motoru Kaç Watt?

Watt, en kısa tanımıyla güç çıkış ölçüm değeri ya da birimidir. Aslında bir ampul örneği verirsek, 40 watt’lık ampul ile 100 W ampulün arasında ciddi aydınlatma farklı olduğu herkes tarafından bilinir. Elektrikli araba motorlarında W birimi yerine daha büyük rakamların kolay kullanımı için kilo watt/ kilo watt saat birimleri kullanılır. Klasik arabalardaki beygir gücü EV modellerinde de dile getirilir ancak motorlarının gerçek gücü kWh (Kilo Watt Saat) cinsinden hesaplanır. Ortalama bir ailenin şehir için ihtiyaçlarını karşılayacak 1000 kg’a yakın ağırlığa sahip bir EV’nin en uygun verimlilikte seyahatlere izin veren motoru ortalama olarak; 125 kW, 1250 Watt bu değer de 167 beygir civarında bir güç demektir. Farklı üreticiler farklı pil setleri ve motor teknolojileriyle düşük güçlerde motorlar ve büyük bataryalar ya da büyük kW motorlara sahip modeller üretmektedirler. Aracın ağırlığı, yük kapasitesi ve menzil beklentileri gibi farklılıklar, motor Watt değerleri ve bataryaların kapasitelerinde farklılıklar yaratır. Bu özellikle elektrikli araba modellerinin piyasa rekabetine de yansır.

Elektrikli Araba Kaç Saatte Şarj Olur?

Elektrikli araba sektörü gitgide artan teknoloji imkânlarından yararlanarak model geliştirmeye devam ediyor. Pil ve batarya setlerinin geliştirilmesi konusu ise en büyük sorun. Sorunun farklı alt dalları var. Kapasite, fiziksel boyut, dayanıklılık, ömür, şarj süresi, şarj tüketimi vs. markalar farklı teknolojilere sahip modeller geliştirme yarışında olsalar da pil teknolojileri birbirlerine çok yakındır, zira Lityum İyon pil teknolojisi günümüzdeki en ileri teknoloji sayılır. Elektrikli araba kaç saatte şarj olur sorusuna cevap verirken aracın pil kapasitesi büyük rol oynar. Zira 250 kg ağırlığında batarya setine sahip bir Renault ZOE, 43 kW güç istasyonunda 1 saatte % 90 civarında şarj olurken 50 kW güç ile Jaguar I-Pace’in dev bataryaları 1 saat 25 dakikada sadece % 80 doluluğa ulaşıyor. Tüm Dünya’da en iyi bilinen elektrikli araba üreticisi Tesla’nın Model 3’ü 30 dakikada % 75 şarj kapasitesine ulaşırken bu şarj ile yaklaşık 250 km menzile ulaşıyor. Model S gibi daha gelişmiş bir EV ise Model 3 ile neredeyse aynı sürelerde şarj, menzil ve diğer tüketim verilerine sahip. Buradaki önemli detay modellerin farklılıklarıyla birlikte hangi şartlarda menzil mesafelerine ulaştıkları ve şarj için kullanılan kaynağın kW gücü. Nissan Leaf 110 kW elektrik motoruna ve 40 kWh Li-iyon bataryalara sahip. 378 km menzil imkânı sunan model, 3 kWh güç ile 16 saat, 6 kWh güç ile 8 saatte tam şarj oluyor.

Elektrikli Araba Kaç Km Gider?

İşte elektrikli araba almayı düşünenlerin kafalarındaki en önemli sorulardan birisi olan menzil. Elektrikli araba kaç kilometre gider? Kişisel ihtiyaçlar, günlük aktiviteler, ailenin ihtiyaçları ve yıllık seyahat ortalamalarıyla tatil seyahatleri gibi detaylar ile karmaşık bir hesaplama yapıldığında, EV ihtiyacının ne boyutta olacağı, beklentilerin ne şekilde olacağı daha kolay tespit edilir. Elektrikli araba üreticileri rekabet ve teknolojik sınırlar içerisinde menzil değerleri sunan modeller geliştiriyor. İki kişilik bir günlük iş ve alışveriş arabasıyla hafta sonu off-road dâhil kısa istirahatlarda kullanılacak SUV modellerin menzilleri birbirlerinden oldukça farklıdır. Aslında menzil değerleri üreticinin diğer rakipleriyle birlikte standart hava, yol ve yük durumlarıyla kıyaslanabilecek şekilde geliştirdikleri de bir gerçektir. Sürücü daha agresif daha sert arazi şartlarında bataryalarını tüketirken aynı araba ile sadece okul ya da alışverişe gitmek için yapılan sürüşlerde daha az enerji harcayacaktır. Rekabette zirveyi zorlayan üreticilerin 500 km’lere varan menzil iddiaları EV almayı düşünenleri cezp ediyor ancak, reel şartlarda bu rakamlara ulaşmak zor. Bu konuda birçok test yapıldı ve fabrika verile maalesef hiçbir zaman ulaşılamadı. Orta sınıf bir EV ile 3 kişilik bir ailenin ekonomisine en uygun menzil 200-250 km civarında olması beklenir. Bu menzil özellikle ikinci araba olarak tercih edilen EV’lerin ciddi yakıt ekonomisi sağladığı ve ayda iki defa şarj ile diğer arabaya oranla çok daha verimli işler ve menzil değerlerine sahip olmasını sağlar. Bakanlığımızın açıklamalarıyla ilk yerli otomobilimiz olan EV için müjdelenen menzil 400-500 km’dir. Fiyat ve enerji verimliliği ile 450 km’e gitmek için harcanan benzin fiyatı ile kıyaslandığında yerli otomobilin başarılı tüm dünyayı kıskandıracak nitelikte.

Elektrikli Araba Yakıt Tüketimi

Konu enerji verimliliği ve yakıt ekonomisi olduğunda beğeni alan elektrikli arabalar için bir diğer soru akıllara geliyor. Ortalama ne kayar, 100 km’de kaç paralık elektrik harcanır? Farklı modellerin farklı motor güçleri ve performans verileri mevcuttur. Günümüzde benzin ve motorin kullanan modellerin bile fabrika verilerine ulaşılması güçtür. Zira kişisel olarak aracı kullanım farklılıkları ve alışanlıklar, tüketim değerlerini farklılaştırır. EV modelleri için de aynı kıstas geçerlidir. Ortalama değerler vermek ve elektrik ile organik yakıtlar arasındaki masrafların daha iyi anlaşılması için;

(Değerler Kıyaslama içindir)
Vergiler Dâhil

100 Km’de
ortalama

Benzin 6.00 TL 10 Litre Tüketen Binek, 60 TL
Motorin 5.00 TL 8 Litre Tüketen Binek, 40 TL
LPG 3.50 TL 10 Litre Tüketen Binek, 35 TL
Elektrik Fiyatı 0,50 TL 21 kWh Tüketen EV, 10,5 TL

 

Bu değerler 1000 km’lik bir seyahat ile değerlendirildiğinde elde edilen yakıt/para tasarrufu, yıllık ortalamada oldukça büyük değerlere ulaşılmasını sağlar. Ülkemizdeki elektrik fiyatlarının 3 farklı tarifeyle; Gündüz/Puant/Gece, olarak oldukça tasarruflu olduğu düşünüldüğünde, şarj işlemlerinin daha da ekonomik olacağı unutulmamalıdır. Bu değerler meraklılarına sadece bir fikir verir. Bir diğer fikir konusu ise hangi modellerin 100 km’de ne kadar tükettikleridir.

Model 100 Km’de Ortalama (kWh)
BMW i3 12,9
Renault ZOE 13,3
Tesla Model S P90D 17,7
Renault Fluence Z.E. 14,0
Ford Focus Electric 16,4

 

Yukarıdaki örnekler orta sınıf ailelere hitap eden yaygın EV’lerin fabrika değerleridir. Daha gelişmiş modellerin ve büyük segmentlerin tüketim değerleri oldukça değişkendir ancak her ne olursa olsun, günümüz organik yakıtlarıyla kıyaslandığında elektrikli arabalar çok daha tasarrufludur.

Elektrikli Araba ÖTV Oranları

Belirlenmiş bazı ürünlerden alınan maktu ya da oransal özel tüketim vergisi, gelişen teknoloji ile birlikte piyasada boy göstermeye başlayan elektrikli arabalardan da alınıyor. 2019 yılı güncellemeleriyle birlikte bazı motor hacmi ve fiyat aralıklarından oransal olarak alınan ÖTV,

Hybrid Modeller

Silindir ve Elektrik Motor Özellikleri Satış Tutarı(Vergisiz) ÖTV Oranı
50 kW’ı geçip, 1800 cm³’ü geçmeyen 85.000 TL’ye kadar %45
50 kW’ı geçip, 1800 cm³’ü geçmeyen 85.000 TL – 135.000 TL arası %50
50 kW’ı geçip, 1800 cm³’ü geçmeyen 135.000 TL üzeri %60
100 kW’ı geçip, 2000 cm³’- 2500 cm³ arasında 170.000 TL’ye kadar %100
100 kW’ı geçip,  2500 cm3’ü geçmeyen Tutar sınır yok %110
Diğerleri %160

 

Saf Elektrikli Modeller

Elektrik Motor Özellikleri ÖTV Oranı
85 kW’ı geçmeyen %45
85 kW’ı geçip, 120 kW’ı geçmeyen %50
120 kW üzeri %60

 

şeklindedir. Organik motorlu araçlar ile kıyaslandığında Ev’ler vergiler konusunda da ekonomikler. Ayrıca KDV oranları diğer araçlardakiler ile aynıdır.

Elektrikli Araba Ehliyet İster mi?

Elektrikli arabalar için özel bir ehliyet düzenlemesi yok. Bilindiği üzere manüel vites ve otomatik vites olarak sınıflandırılan sürücü ehliyetleri, elektrikli arabalar içinde geçerlidir. Burada sadece motor tekniği hakkında meraklılarının bir takım dersler almasında yarar bulunur. Olası arıza ya da farklı durumlarda ilk müdahale yine aracın sahibinden gelir. Elektrikli motor teknolojilerine sahip scooter ve motosikletlerinde yaygınlaştığı günümüzde sürücü belgesi bu gibi araçlar içinde geçerlidir. Ehliyetsiz olarak kullanılabilen elektrikli araba sadece golf sahalarında görülen bagilerdir. Elektrikli bisikletlerin bir takım teknolojiler ile donatılmış olanları için motor ehliyetine gerek vardır. Bindiğiniz bisikletin motor gücü hakkın bilgi sahibi olmak cezalardan korunmanın en iyi yoludur.

Elektrikli Araba Devlet Desteği

Elektrikli araba devlet desteği sadece üreticiler yönünde değildir. Daha temiz bir gelecek için yeşil Dünya’nın korunmasında büyük rol oynayan sıfır karbon emisyonuna sahip otomobillerin piyasada alternatif yakıtlar ile üretilmesi birçok devletin üreticilere ciddi desteğiyle hayata geçmiştir. Günümüzde ise bu araçların alımı, kullanımı ve diğer güvencelerde devlet desteği konusu gündeme gelmektedir. En büyük kolaylık ise vergi indirimleridir. Orta sınıf bir benzinli araba ile kıyaslandığında EV’lerin vergilerinde büyük indirimler yapılmaktadır. Ülkemizde bu konuda devlet ile iletişimden arabuluculuğa kadar birçok konuda sendikal olarak hareket eden Türkiye Elektrikli ve Hibrid Araçlar Platformu, çeşitli girişimler ile torba yasalar ve diğer mevzuat düzenlemelerinde söz sahibi olmayı başarmıştır. Teşvikler ve uygulamalar arasında istihdam, üretim ile ihracat, projelendirme gibi alanlarda çok fazla girişim olmuş, Türkiye açısından Hibrid teknolojilerin katma değer yaratmadaki önemi vurgulanmıştır. Kişisel olarak devlet desteği ile EV sahibi olmanın şuanda belirgin bir yolu yok. Vergi indirimleri gibi uygulamalar haricinde EV sahibi olayı düşünenler için TEHAD, indirimli ve ücretsiz otoyol, köprü ve tünel kullanımı, indirimli elektrik tarifeleri ve devletin kurduğu şarj istasyonları gibi destekler için çalışmalarını sürdürüyor.

Sultan II. Abdülhamid

Ülkemiz topraklarında ilk elektrikli arabayı Sultan II. Abdülhamid kullandı. Bu gün 2019 yılı içerisindeyiz ve ilk yerli elektrikli arabamızın yollarda görülmesini bekliyoruz. 1832/1837 yılında İngiliz mucit Robert Anderson/Davidson bilinen ilk elektrikli otomobili üretti. İki farklı tarih ve isim olmasına rağmen bir doğru olarak 1888 yılında İngiltere’den sipariş edilen otomobil Sultan II. Abdülhamid Han tarafından yıldız sarayında kullanıldığıdır. Dönemin maliye bakanıyla birlikte kullanılan elektrikli araba için bir de kaza yapıldı rivayeti bulunur. Aslında o zamanlar halk araçlardan korkuyordu ve otomobillerin güvenle sürülmesi için yollarda yoktu. 1904 yılında bir Alman konsolosluk memuru elektrikli araba siparişi için izin istediğinde verilecek cevap ne olumlu ne de olumsuzdu. İzmir’den gelen bir diğer izin isteği ise Osmanlı yönetimini harekete geçirerek, elektrikli arabaların sadece şehir ve kasabaların dışında kullanımına izin verildiği, halkın at arabası dışındaki taşıtları bilmediği ve kazaların yaşandığı dile getirildi. Ayrıca İngilizler ve padişah arasındaki yazışmaların ilginçliği ise dikkatlerden kaçmıyor. Yazışmada Padişahın emri ile üretilmiş elektrikli arabanın 15 gün önce (mektuptan) deniz yoluyla gönderildiği ve yine henüz tamamlanmış olan elektrikli sandalın ikinci denemesinin yapıldığından bahsediliyor. Elektrikli arabanın tekniğini anlayan ve bu teknolojinin deniz ulaşımında da başarılı olacağını düşünen Abdülhamid Han, elektrikli otomobil gibi bir de kayık siparişi vermiş. Yerli ve elektrikli otomobil üretimimizi görse ne düşünürdü bilinmez, ancak gelecek bu teknolojinin gelişmesiyle beraber daha ekonomik ve etkileyici olarak şekillenecek.

BİR YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın:
Lütfen isminizi yazın